AnaYurt Güvenliğinde Haberleşme Çözümleri

Bu çözümleri sıralı olarak görüyorsunuz; SK2 Telsiz Sistemi, JEMUS APCO 25 telsiz sistemi, WiMax uygulamaları, X-Band uydu haberleşme sistemi, TaSMuS Projesi, telsizler ve kripto bilgi güvenliği çözümlerinden bahsedeceğim.

İlk bahsedeceğim çözüm sistemi, SK2 Telsiz Sistemi, Türkiye’de kamu güvenliği için kurulan ilk milli kriptolu sistem. On yıla yakın bir geçmişi var. 146-174 ve 406-470 MHz bandında çalışan kriptolu telsizler, bunların aktarmasını sağlayan aktarıcı birimler, aktarıcıları birbirine bağlayan radyolinkler, merkezi anahtarlama birimleriyle tüm ülkeyi kaplayabileceğimiz bir sistem. Hali hazırda tüm illerde 600’ü aşkın kullanılan aktarıcımız bulunmaktadır. Türk silahlı Kuvvetleri’nde ve kamu kurumları hizmetinde 70 bin adet kriptolu telsizimiz var. Özellikle Güneydoğu’da çok yoğun kullanılan bir sistemdir. Havadan kripto anahtarlarını otomatik olarak dağıtabiliyoruz, herhangi bir telsizimiz kaybolduğunda veya yanlış yerlere geçtiğinde, bunu havadan yine yasaklamak mümkün. Bunun üzerinden her türlü sayısal veri uygulaması, mesajlaşma, sorgulama, araç takip vs. yapılması mümkün ve yansıda görülen ülkelere de ihracatını gerçekleştirdik. En son Pakistan’dan önemli bir talep oldu, bununla ilgili olarak Pakistan’da zaman içerisinde yerel üretim de söz konusu.

SK2 sistemi tabiî ki Aselsan’ın tamamen kendi tasarladığı, bütün protokollerini, içeriğini Aselsan’ın kendi oluşturduğu bir çözüm. Bundan sonraki adımda açık standartlara uyumlu bir çözüme geçildi; bu, JEMUS Projesi dahilinde oldu, APCO 25 sistemi. Bu da SK gibi geniş alanda bütün ülkeyi kapsayabilecek hücresel bir sistem. Yine mili sayısal kriptolu bir sistem. Benzer bantlarda çalışıyor. Burada görmüş olduğunuz aktarıcı istasyonlarla tüm ülkeyi kaplayabilecek bir çözümdür. Şu anda yürüttüğümüz proje kapsamında 24 ilde; Ankara, İstanbul, İzmir dahil, 140 aktarıcı site ile bu illerde yaklaşık yüzde 90 oranında kaplama sağlıyoruz.

Bu gördüğünüz aktarıcı siteler, depreme karşı dayanıklı olarak gerçekleştiriliyor. Aşrıca sitede dual jeneratör ve bir hafta yetecek kadar akaryakıt depolanabiliyor. Dolayısıyla, doğal afet kriz durumunda böyle bir sistemin kullanılması söz konusu. Bu sistem kapsamında yaklaşık 20 bin adet kullanıcıların hizmetine veriliyor. Yine havadan kripto anahtar dağıtımı-yasaklama işlemi var.

Simulkast uygulaması gündemde; yani, aktarıcıların aynı frekansta gönderme yaparak frekans verimliliği sağlanması söz konusu. Eski nesil analog telsizlerle uyumlu bir sistem. Bu proje kapsamında, APCO 25 kapsamında geliştirmiş olduğumuz 4700 serisi telsizleri de ABD’ne ihraç etmeye başladık. Bu, bildiğiniz gibi APCO 25 Amerika’da çok yaygın kullanılan bir sistem.Dolayısıyla, bu projedeki birikimlerimizi de böyle bir ihracat faaliyetiyle başlatmış olduk.

APCO 25 veri ağırlıklı bir sistem. Kullanıcılara bir çok veri hizmeti götürüyor. Kullanıcılar, burada gördüğünüz mobil devriyelerde, araçlarda, karakollarda veya kişisel olarak sistem üzerinden çok değişik veri uygulamaları yapabiliyorlar; mesajlaşma, veri aktarımı, dosya aktarımı yapabiliyorlar. Her kullanıcı, mobil devriye aracından Ankara’daki merkezi veri tabanına, Jandarma Genel Komutanlığı veya Emniyet Genel Müdürlüğü’nün merkezi web tabanına ulaşabiliyor, suçlularla ilgili kimlik sorgulaması, ehliyet sorgulaması, araç plaka sorgulaması, silah ruhsat sorgulaması yapabiliyor.

Türk Telekom ve TAFICS’e otomatik geçiş imkanı var; Türk Telekom ve TAFICS entegre bir sistem çözümü. Bir başka önemli özelliği 156 Acil Çağrılarla tamamen entegre bir sistem. 156 acil çağrı yapıldığı zaman –Jandarmaya- buradaki konsola düşüyor, buradaki konsol üzerinden, konsoldaki operatör o ildeki tüm devriyelerin konumlarını, yerlerini ve statülerini görebiliyor ve 156 Acil Çağrıyı en yakındaki devriyeye, müdahale amaçlı olarak yönlendirebiliyor. Bu şekilde araç takip, coğrafi bilgi sistemi gibi uygulamaların entegre edildiği ve kamu güvenliği için komple entegre bir çözüm sunulmuş oluyor.

JEMUS kapsamındaki APCO 25 sisteminin burada kurulumunu görüyorsunuz. Halihazırda turuncu renkle işaretli 6 ilimizde bu sistem kurulu ve kullanıcılar tarafından kullanılmaktadır. 2009 yılına kadar 3 bölgeyi daha tamamlıyoruz, yani burada görmüş olduğunuz, Türkiye’nin batısındaki 3 bölgemiz 2009 yılına kadar tamamlanacak, önümüzdeki yıl İstanbul ve Ankara dahil olmak üzere yüzde 90 oranında illerin kapsama alanına girmiş oluyor.

2008 yılında sahil güvenlik entegrasyonu söz konusu, 2010 yılında da TSK Hücresel Haberleşme Sistemi’nin bu sisteme entegrasyonu planlanmaktadır. 2010 yılı ve sonrasında ise diğer bölgeler; Kastamonu ve Konya bölgelerinin de bu sisteme dahil olarak Türkiye genelinde entegre, sayısal kriptolu bir kamu güvenliği çözümünün yaygınlaşması devam edecek.

Bir başka uygulamamız; Havelsan ile birlikte ürettiğimiz Kent Güvenliği Sistemi’nde kavşak, meydan ve gösteri alanlarının izlenmesi amacıyla görüntü taşınması, bu alanda WiMax teknolojisini uyguluyoruz. WiMax, yeni olgunlaşan bir teknoloji, görüş hattı haberleşmesinde 20Mbps’ye kadar çıkabiliyor. Biz şu anda Antalya İlinde bu uygulamayı gerçekleştiriyoruz, daha sonra bu WiMax teknolojisinin, gelişen zaman içerisinde bir çok başka geniş bantlı haberleşme için kullanılabileceğini düşünüyoruz ve bu konudaki çalışmalarımıza devam edeceğiz.

Aselsan’ın çok önemli aktivitelerinin olduğu bir diğer alan uydu haberleşmesidir. Bugüne kadar X-Bantta çalışan bir uydu haberleşme sistemi TSK hizmetine verildi. Bu, Türksat 2A üzerinden çalışıyor. İki kontrol merkezi var; ana ve yedek kontrol merkezi olmak üzere. Bunlar üzerinden çalışan çeşitli uydu terminallerimiz var. Sabit, gemi, araç ve sırtta taşınabilen terminaller mevcut. Bu terminaller üzerinden değişik hızlarda veri iletimi ve ses iletimi yapılabiliyor. Burada terminallerin sağlamış olduğu haberleşme servislerini özetliyorum.

Gördüğünüz gibi, mobil terminallerle 2 Mbits/s’ye kadar veri iletimi mümkün. Taşınabilir sırt terminalleriyle de 64 kbits/s’ya kadar veri hizmetleri sağlanabiliyor. Ayrıca, video tele konferans hizmeti de x bant kapsamında mevcut.

Bu projenin devamında kendi oluşturduğumuz taşınabilir uydu haberleşme terminalini hizmete sunmayı planlıyoruz. Bu, 2.5 metre çaplı bir anten üzerinden çalışan, yine X Bandda, 2 Mbits/s hızında veri sağlayan, değişik uygulamalarda taşınabilecek ve çeşitli haberleşme merkezlerini uydu üzerinden birbirine bağlayabilecek bir çözümdür. Buradan karasal şebekelere geçmek de mümkün olacaktır.

Bahsetmek istediğim bir diğer çok önemli proje, TaSMuS Projesi. Bu proje Türkiye’de haberleşme alanındaki en büyük ArGe Projesidir. Tamamen milli geliştirme ekipleriyle Aselsan liderliğinde gerçekleştirilmiş bir projedir. Şu anda Türk Kara Kuvvetleri’ndeki 4 ordunun ikisinde aktif olarak kullanılan bir sistemdir. Tüm silahlı kuvvetlerin ihtiyaç duyduğu ses, data, video gibi haberleşmeyi entegre bir çözüm içinde sağlayan bir sistemdir.

TaSMuS, aslında taktik kullanım işi için düşünülmüş ancak kamu güvenliği açısından bir çok avantajları var. Birincisi, tümüyle araçta taşınabilen bir altyapısı var, yani her şeyi bir yerden bir başka yere götürüp kurabiliyorsunuz. Tamamen bir bölgedeki haberleşmeyi, hiçbir altyapı olmadan sağlayabiliyorsunuz. Dolayısıyla, hiçbir altyapıya ihtiyaç duymadan kurulabilecek ve kısa sürede hizmet verebilecek bir sistem. Tüm terminaller kriptolu, ses, veri ve görüntü iletimi mümkün. Gerçek zamanlı veriyi, yani bir radar iz bilgisini TaSMuS üzerinden geçirip gerçek zamanlı olarak iletmek mümkün.

TaSMuS’un TAFICS’e ve Türk Telekom’a otomatik geçişleri var. Ayrıca ihtiyaç duyulduğu yerde X-Band uydu terminallerinde de bağlantı sağlanabiliyor.

Mimari yapısı şu şekilde: TaSMuS’un arka planında çalışan sistem giriş noktalarının birbirlerine radyolinklerle 34 Mbits/s hızında bağlandığı bir şebeke var. Bu şebekeye MAGN dediğimiz veya erişim birimleri diye düşünebilirsiniz, bunlar radyolinkle 8 Mbits/s hızında bağlanıyorlar. Bu radyolink bağlantısının mümkün olmadığı yerde X-Band uydudan da geçerek MAGN bağlamak mümkün. MAGN’ler, yerel alanda kullanıcılara hizmet götürüyorlar. Bu hizmeti aynı zamanda mobil kullanıcılara taşımak için de yazılım tabanlı telsizler planlanmış durumda; 9651 ve 9661 yazılım tabanlı telsizlerimiz TaSMuS’un aynı zamanda mobil alt sistemini oluşturuyorlar.

Burada MAGN’nin yapısal mimarisini görüyorsunuz. MAGN’deki erişim santraline bağlı terminaller var. Burayı bir komuta merkezi olarak yansıda gösterilmiş ama, bunu bir kriz yönetim merkezi olarak düşünebilirsiniz. Bu kriz yönetim merkezine yüksek hızlı IP terminali dediğimiz terminaller irtibatlanıyor. Bunu, evde internet erişimi için kullandığımız ADSL Modeme benzetebiliriz, onun yüksek hızlısı ve kriptolusu olarak düşünün. Çok yüksek hızda IP veri iletişimi sağlıyor.

Aynı zamanda burada ses ve veri iletişimi yapan kriptolu telefonlar var. Bir de video tele konferans birimleri var. Tüm bu birimlerle bir komuta merkezini veya bir kriz yönetim merkezinin m ihtiyaç duyacağı haberleşmeyi sağlayabiliyoruz. Bunlar daha sonra sistemdeki santral ve radyolink üzerinden sistemin geri kalanına bağlanıyor ve buradan sistemdeki diğer terminallere veya TAFICS’e, Türk Telekom’a geçmek mümkün.

Yazılım tabanlı telsizler de MAGN’de bulunan bir baz istasyonu gibi düşüneceğimiz bir başka telsize bağlanıyorlar, aynen bir cep telefonu gibi kayıtlanıyorlar ve bu sistemin otomatik bir parçası haline geliyorlar ve dolayısıyla herhangi bir telsizden otomatik olarak herhangi bir terminali arayıp uçtan uca kriptolu veri ve ses iletimi yapmak mümkün.

Burada bu terminallerin sağlamış olduğu hızlardan bahsetmek istiyorum. Yüksek hızda IP halihazırda 2 Mbits/s kadar hizmet veriyor. Önümüzdeki dönemde bu hızı 34 Mbits/s’ye çıkaracağız, dolayısıyla yüksek hızlı veri iletişimini destekleyebilecek bir yapısı var.
Sayısal telefonlar, sesi destekliyor ve 64 kbits/s hızında veriyi destekliyor, aynı şekilde yazılım tabanlı telsizler de ses ve 64 kbits/s kadar veri destekliyor. Ayrıca, bu sistem üzerinde IP video tele konferans da yapmak mümkün.

Bu noktada biraz da yazılım tabanlı telsizlerden bahsetmek istiyorum; bu sistemin önemli bir parçasını oluşturan yazılım tabanlı telsizler TSK’nde yeni nesil telsizler olarak planlanmış durumda. Bu, çok geniş bantlı bir altyapı üzerinden çalışan ve dalga formlarının yazılım değişikliği ile telsizlere yüklenebildiği, bir anlamda kişisel bilgisayarlara benzeyen bir haberleşme altyapısı. İstediğiniz dalga formunu telsizlere yazım yollu yükleyebiliyorsunuz. Telsizlerin çok yüksek işlem yeteneği var ve geniş bantlı çalışabiliyor, dolayısıyla farklı fonksiyonları yerine getirebiliyorlar.

TSK için planlanmış olan yazılım tabanlı telsiz programının özetini görüyorsunuz. Burada görmüş olduğunuz gibi, öncelikle 3 ana platformda yazılım tabanlı telsizler planlanmış durumda; birincisi kara platformu. Kara platformundaki araçlara yazılım tabanlı telsizler planlanıyor. Denizde yazılım tabanlı telsiz uygulaması ve hava platformları için de ayrıca bir hava yazılım tabanlı telsiz planlanıyor.

Burada, yazılım tabanlı telsizlerin çalıştığı bantları ve dalga formlarını görüyorsunuz. Bu dalga formlarındaki kripto özelliklerini ve elektronik koruma tedbirlerini burada arz ediyoruz. Aynı zamanda bu modlardaki veri hızlarını da bilgi için yansıya koyduk. Burada dikkat çeken, taktik amaçlı bir çok dalga formu var ama, dikkat çeken AnaYurt Güvenliği açısından sarı renkle işaretlediğimiz dalga formlarıdır. Gördüğünüz gibi yazılım tabanlı telsizler de APCO 25 VHF’de, UHF’de dalga formlarına sahip olacaklar, aynı zamanda SK2 telsiz sistemiyle de ve tabiî ki TaSMuS’la da uyumlu olacak.

Dolayısıyla bu telsizleri kullanan Silahlı Kuvvetlerin ve unsurlarının istendiğinde AnaYurt Güvenliği için APCO 25 altyapısına girmeleri, buradan da değişik kamu birimleriyle veri alışverişi yapabilmeleri, sistemde de TaSMuS ortamına girip Kara Kuvveleri’ndeki karargahlarla haberleşmeleri ve istendiğinde SK2 telsiz altı sistemine dahil oyup, buradan da SK2 kullanıcılarıyla tüm veri iletişimlerini sağlamaları mümkün olacaktır. Dolayısıyla, yazılım tabanlı telsiz, silahlı kuvvetler unsurlarımızın AnaYurt Güvenliği’ne daha kolay bilgi paylaşımını ve katılımını sağlamış olacak.

Aselsan olarak bir çok kripto ve bilgi güvenliği ürünlerini geliştiriyoruz. Burada detaya girmeden özet olarak bahsetmek istiyorum. Şu anda IP Kripto cihazımız, 60 Mbits/s Trupt’ta çalışabilecek bir cihaz. Yine veri iletişimi için senkron veri cihazımız. İnternet şebekesine bağlanabilecek ve internet üzerinden Void teknolojisiyle kriptolu ses ve veri gönderebilecek bir Void Kripto geliştiriyoruz. TaSMuS gibi ağlarda kullanılan cihazımız var.

Kişisel veya desktop bilgisayarlarda kullanabileceğimiz bir offline kripto çözümümüz var. Bilgi güvenliğimiz açısından çok yararlı olabilecek bir çözüm; bilgisayarınızdaki dosyaları kriptolayabiliyorsunuz, güvenli olarak saklayabiliyorsunuz. İstediğinizde bu dosyaları kripto olarak internet ortamı üzerinden gönderebiliyorsunuz. Bu yeteneği sağlayan bir çözümümüz mevcut.

Son olarak yine bilgi güvenliği ve haberleşme konusunda önemli bir çalışmamız, GSM Kripto konusundadır. GSM kripto, ses çağrısı üzerinden çalışacak bir kripto çözümü. Şu anda mevcut uygulamalar veri çağrısı üzerinden yapılabilen kripto çözümlerine dayanıyor. Bu, dünya pazarında ilk ses çağrısı üzerinden yapılan kripto çözümü olacak. İki model geliştiriyoruz; birinci model, herhangi bir cep telefonuna bluetooth ve başlık takımı üzerinden bağlanabilecek bir model. Bunu herhangi bir cep telefonuna entegre edebileceksiniz. Diğeri de cep telefonu yeteneği üzerinde olan bir model; tüm GSM şebekeleriyle uyumlu olabilecek ve milli ve NATO gizlilik derecede çift özellik olabilecek bir yaklaşım. Bunu tabiî ki ses çağrısı üzerinden bu kriptolamayı gerçekleştirdiğimiz için GSM ağından telli ağlara geçip, buradan da masaüstü uygulamalara kriptolu olarak erişmek mümkün olacak.

Bir diğer kurumlar arası bilgi paylaşımını artıracak konu, ODTÜ ile sanal hava boşluğu olarak tabir edilen farklı güvenlik seviyesine sahip ağların yüksek güvenlik seviyesine sahip ağın güvenlik seviyesini ihlal etmeden birbirleriyle güvenli veri alışverişi sağlayan sistem çözümüdür. Burada, yönlendirilebilir bir protokolün, doğrudan yüksek güvenlik seviyesine sahip bir ağa erişmesi engelleniyor. Bu, iki tarafında iki sunucu bulunan bir çözüm. Bu sunucular, ortak bir disk ünitesi üzerinden okuma yazma işlemleri gerçekleştiriyorlar ve bu şekilde bilginin güvenli olarak yüksek güvenlik dereceli bir ağdan dışarıya taşınması sağlanabiliyor. Bu da ODTÜ ile birlikte yaptığımız bir çalışma. Önümüzdeki dönemde kamu hizmetine sunmayı planlıyoruz.

Toparlayacak olursak, AnaYurt Güvenliği’nde çeşitli görev alanlarından bahsettim. Bu görev alanlarındaki çözümlerimizin uygulanma şeklini burada değerlendirmemiz olarak arz ediyorum. Burada bahsettiğim çözümlerin çoğu kamu güvenliği ve AnaYurt Güvenliği’nde uygulanabilecek çözümlerdir. Özellikle afet ve kriz yönetimi açısından depreme dayanıklı olarak işletilen ve kurulan APCO 25 sistemimiz, TaSMuS ve X-Band uydu sistemimiz önem arz ediyor. Bunların, Silahlı Kuvvetlerin bu sistemlere erişimini sağlayacak olan yazılım tabanlı telsizler de bu tabloda önemli yer işgal ediyor.

Sonuç olarak şunu söylemek istiyorum; ABD’de 11 Eylül saldırıları sonrasında ilk alınan kararlardan bir tanesi Amerika’daki kanun tedarik ettiği telsiz sistemlerinin standardizasyonu. Türkiye’de de AnaYurt Güvenliği kapsamında güvenlik kurumlarının ve kritik tesisleri işleten kurumların ortak bir emniyetli haberleşme altyapısına ihtiyaçları var. Aselsan’ın geliştirmiş olduğu çeşitli çözümler, SK2 olsun, TaSMuS olsun, bu ortak haberleşme altyapısını oluşturabilir niteliktedir. Özellikle yazılım tabanlı telsizler ülke genelinde mevcut olan bu altyapılara TSK platformlarının hava, deniz ve kara platformlarının erişimini sağlamak açısından çok önemli. Aselsan olarak 25 yıldır askeri ve sivil haberleşme alanındaki tecrübemiz ve yurt dışındaki diğer çözüm ortaklarıyla birlikte AnaYurt Güvenliği haberleşmesi için gerekli katkıyı sağlamaya hazırız.

Beni dinlediğiniz için çok teşekkür ediyorum.


Dr. Faik Eken, ASELSAN Haberleşme Cihazları Grup Başkanı¹


1.AnaYurt Güvenliği Semineri, Kasım 2007, Ankara