SASİ: Sabit Ağ Sağlayıcı ve İşletmecileri (Operatörleri)

Türk Telekom
Türksat
Superonline
TurkNet
Borusan Telekom
Koç Net
PSTN Verileri 

Türkiye Telekomünikasyon Pazarı
Türkiye, 2008 yılında sahip olduğu 10.436 ABD Doları kişi başına gayri safi milli hasılası, %1,1 oranında büyüyen ekonomisi, genç nüfusu ve tüm ülkeyi kapsayan modern şebeke altyapısıyla telekom sektörünün gelişimine elverişli bir pazardır. Aynı zamanda, ülkemiz 2008 yıl sonu itibarıyla sahip olduğu 71,5 milyon nüfusuyla dünyadaki onyedinci, Ortadoğu Bölgesi’ndeki birinci, Avrupa’daki ikinci büyük ülkedir. Ülkemiz nüfusunun yaş ortalamasının artış, hane başına düşen kişi sayısının azalış eğiliminde olması telekomünikasyon sektörü için fırsat yaratıcı bir unsurdur.

Türkiye telekomünikasyon sektörünün özelleşmesi, daha iyi kalitede, daha uygun fiyatlarla hizmet sunma anlayışının ön plana çıkmasını ve paket servislerin piyasaya sunulmasını sağlamış aynı zamanda şirketlerin yatırım harcamalarının da artmasına neden olmuştur.

PSTN Hizmetleri
2008 yılında toplam nüfus bazında PSTN penetrasyonu %24,5 oranında gerçekleşmiştir. Türkiye PSTN erişim hattı sayısı, 2008 yılı sonunda 17,5 milyon seviyesinde; hane penetrasyonu ise %75 seviyesindedir. Şehiriçi arama hizmetleri lisansı sahibi tek şirket konumundaki Türk Telekom’un PSTN erişim hattı kapasitesi yaklaşık 21,2 milyondur.

Ulusal ve uluslararası aramaların rekabete açılmasıyla oluşan pazar şartları sonucu, hem toplam pazar büyümüş hem de fiyatlarda düşüş sağlanmıştır. 20 Kasım 2008 tarihinde yayınlanan yönetmelikle birlikte, 2009 yılı içinde şehir içi telefon işletmeciliğinin de rekabete açılacağı ilan edilmiştir. Bu uygulamayla birlikte şehiriçi aramalarda hâlihazırda var olan ve mobil operatörlerden kaynaklanan rekabetin daha da artması beklenmektedir.

Türk Telekom tarafından 2008 yılı içinde StandartHATT, YazlıkHATT, HesaplıHATT, KonuşkanHATT ve ŞirkettHATT tarife paketlerinde, şehiriçi ve şehirlerarası bütün yönlere aramaların dakika ücretlerinde fiyat ayarlaması yapılmıştır. Türk Telekom sabit hatlarda penetrasyonu artırmak amacıyla farklı kampanya ve hizmetleri de hayata geçirmiştir. Akşam Konuşturan ek paketi (Saat 18.00’dan sonra ücretsiz şehirlerarası konuşma) hizmete sunulmuş, paket hizmetlerde toplam 600.000 civarında aboneye ulaşılmıştır. 24 ay taksitle DECT telefon satışı için RaHATT kampanyası düzenlenmiş; yaklaşık 400.000 aboneye ulaşılmıştır. Katma değerli ürün ve hizmetleri kapsamında, 2008 yılı ilk yarısında Videofon kullanımına başlanmış ve yılın geri kalanında yaygınlaştırılmasıyla ilgili çalışmalar yapılmıştır.

İlk yakınsama ürünü olan WiRO (Wİ-Fi üzerinden sabit hat hizmeti) 19 Aralık 2008’de hizmete sunulmuştur.

Internet Erişimi
Türkiye’de nüfusa göre genişbant penetrasyonu ile kıyaslandığında hane sayısı bazında penetrasyon Avrupa ülkeleri ortalamasına yakındır. 2007 yılında ülkemizde kişisel bilgisayar penetrasyonu ise yaklaşık %9 iken, aynı oran İngiltere’de %72, Macaristan’da %26 olarak gerçekleşmiştir. Internet kullanımının artması, bilgisayar kullanımının yaygınlaşması ile mümkün olduğundan, ülkemizde artış eğiliminde olan bilgisayar kullanımı ve sahipliği, genişbant pazarımız için fırsat yaratmaktadır. Çevirmeli ağ ve kablolu internet kullanımından ADSL’e geçişle birlikte, ADSL ülkemizde en yaygın kullanılan internet erişim aracı olmuştur.

Türk Telekom’un büyük altyapı yatırımları ve internet kullanımını yaygınlaştırmak amacıyla yürüttüğü çalışmalara paralel olarak ADSL abone sayısı ve internet yurt dışı çıkış hızında sürekli artış yaşanmaktadır.

2005 yılında 33,6 Gbps olan internet yurt dışı çıkış hızı 2008 yılında 248 Gbps’e ulaşmıştır. 2005 yılında 1,5 milyon olan ADSL abone sayısı 2008 yılı sonu itibarıyla 5,8 milyona yükselmiştir.

2007 yılı sonu itibarıyla TTNET’in perakende ADSL internet erişimi pazarındaki payı %95 oranında gerçekleşmiş ve ADSL Türkiye’deki toptan genişbant internet erişim bağlantılarının yaklaşık %97’sini oluşturmuştur. Kalan %3’lük kısım da kablolu internet erişimi sağlayan operatörleri içermektedir. Yüksek hızda internet bağlantısı sunan kablosuz genişbant teknolojisi olan WiMax için lisansların 2009 yılı içinde verilmesi beklenmektedir.

Mobil İletişim
2007 yılı sonunda 61,4 milyon olan Türkiye’deki kayıtlı mobil hat kullanıcı sayısı, 2008 yıl sonu itibarıyla 65,9 milyona ulaşmıştır. Türkiye telekomünikasyon sektörünün en fazla rekabet olan alt sektörü mobil iletişimdir. Pazarda lisanslı üç GSM operatörü (Turkcell, Vodafone, Avea) bulunmaktadır, bu üç operatörün, 2008 yıl sonu itibarıyla pazardaki payları sırasıyla %56,1, %25,4, %18,5 olarak gerçekleşmiştir.

Türk Telekom, %81,12’sine sahip olduğu iştiraki Avea ile mobil iletişim hizmetleri sunmaktadır. Avea, Aycell ve Aria markalarının birleşmesi sonucu 2004 yılında kurulmuştur. Kuruluşundan 2008 yılı sonuna kadar pazardaki payını %28 artırarak, pazarda en hızlı büyüyen mobil operatör olan Avea’nın aynı dönemde abone sayısı 4,8 milyondan 12,2 milyona ulaşmıştır.

9 Kasım 2008 tarihinde Mobil Numara Taşınabilirliği (MNP) uygulaması başlatılmıştır, bu uygulamanın pazardaki serbest rekabeti güçlendirmesi beklenmektedir. MNP uygulamasıyla 2008 yılı sonu itibarıyla Avea, 106.000 adet net abone kazanarak pazarda bu alanda liderliği elde etmiştir. Ayrıca 28 Kasım 2008 tarihinde gerçekleştirilen 3G ihalesinde, Avea satışa sunulan lisanslardan birini almaya hak kazanmıştır.

Türkiye Telekomünikasyon Sektörü Yasal Düzenlemeleri
Türkiye Telekomünikasyon pazarındaki tüm faaliyetler Ulaştırma Bakanlığı ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından düzenlenmektedir. Telekomünikasyon sektörünün temel Kanunu olan 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu 10.11.2008 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiş ve bu Kanun ile 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu ile 2813 sayılı Telsiz Kanunu’nun birçok maddesi yürürlükten kaldırılmış; bazı maddeleri değiştirilmiştir. 5809 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılacak olan ikincil mevzuat uyum ve yenileştirme çalışmaları halen devam etmektedir.

Düzenlemeler, Türkiye’de telekomünikasyon altyapısına ve hizmetlerin sağlanmasına ilişkin yasal ve kurumsal çerçeveyi modernize etmeyi amaçlamıştır.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, sektörde rekabetin gelişmesi, sürdürülebilir bir rekabet ortamının tesisi, ekonomik büyümeye sektörel katkıların maksimize edilmesi amaçları doğrultusunda yetkilendirme, düzenleme, denetleme ve uzlaştırma görevlerini yerine getirmek üzere faaliyet göstermektedir. (Ayrıntılı bilgi için bakınız: http://www.tk.gov.tr)


TT